Weg met het gebrek aan veerkracht

‘De files zijn weer even lang als vroeger, alsof de coronacrisis nooit heeft plaatsgevonden.’ Hoewel ik ook blij ben dat de meeste maatregelen op de schop zijn, stemt die uitspraak me droevig. Mijn grote wens was dat de pandemie wel een blijvende impact zou hebben en dat we lessen hadden getrokken uit deze crisis.

Voor de pandemie was het bedroevend gesteld met onze mentale gezondheid. Tijdens de lockdowns, terwijl we experimenteerden met nieuwe vormen van leven en werken, keken velen van ons vanop een afstand naar dat leven van vroeger en beslisten we: nee, dat willen we niet meer. We namen ons voor in de toekomst hybride te werken en nooit meer alle weekends vol te plannen, omdat we merkten dat een lege agenda ons af en toe deugd deed. Hebben we dan niets geleerd, denk ik soms.

Twee jaar vreesden we dat de jongeren die nu opgroeien een verloren generatie zouden zijn. Die vrees is onterecht. Jongeren die opgroeien in een crisis zijn gemiddeld veerkrachtiger dan mensen die daar pas later in het leven mee worden geconfronteerd. Ik vrees dat niet de jongeren maar wij, volwassenen, de geschiedenis ingaan als een verloren generatie. Wij hebben twee jaar de kans gehad te experimenteren met een andere, meer breinvriendelijke manier van leven. En wij hervallen nu op automatische piloot in onze kwalijke gewoontes van vroeger.

Hoe komt dat? De oorlog in Oekraïne doet daar natuurlijk geen goed aan. Ik vergelijk onze hersenen wel eens met een jungle. Tussen de tropische planten kan je heel wat paden vinden. Het meest begane pad is dat van onze gewoontes, daar zijn de planten al lang platgelopen. In stressvolle omstandigheden is het verleidelijk voor dat pad te kiezen. Het kost geen moeite, je kan het gedachteloos bewandelen.

Als je gewoontes wil veranderen, moet je een nieuw pad door de jungle hakken. Dat vraagt een volgehouden inspanning. Gewoontes veranderen doe je dus niet even tussendoor. Het vraagt energie. En veerkracht.

Dat bleek al na de scheepsramp met de ferryboot Herald of Free Enterprise, die op 6 maart 1987 kapseisde voor de kust van Zeebrugge. De onderscheidende factor tussen wie post-traumatische groei en stress ervaarde, bleek veerkracht te zijn. Na alles wat er gebeurd is – de pandemie was nog niet goed en wel voorbij of de volgende crisis diende zich al aan – is de veerkrachtspier van veel mensen uitgerekt.

Een oproep: leg die smartphone even aan de kant en neem tijd om stil te staan.

Het goede nieuws is dat je veerkracht kan trainen. Ik wil één aspect belichten: focus. Prioriteiten bepalen en je daar ongestoord op kunnen concentreren.

Volgens de laatste Digimeter van de UGent tuurt de Vlaming dagelijks gemiddeld 188 minuten naar zijn gsm. Onze digitale verslaving is dus zeker niet afgenomen na de pandemie. Maar van scrollen door oorlogsnieuws en ons laten afleiden door pingelende notificaties raakt onze veerkracht uitgeput. Het maakt dat we niet kunnen focussen op onze prioriteiten en geen energie overhouden om nieuwe gewoontes te installeren.

Daarom een oproep: leg die smartphone even aan de kant en neem tijd om stil te staan. Stap in een imaginaire Grote Glazen Lift naar boven. Overschouw je leven eens vanuit een helikopterperspectief. Is dit wat je voor ogen had toen je tijdens de pandemie zwoer dat je niet meer terug wilde naar het oude normaal? Hoe zou je leven er idealiter uitzien? Droom maar even wild! Eenmaal het duidelijk is in je hoofd, stap dan terug in die Grote Glazen Lift en begeef je naar de kelderverdieping. Daar begin je te bouwen aan die droom, zo concreet mogelijk. Pas als je plan klaar is, ga je weer naar het gelijkvloers.

Laten we dit najaar massaal tijd nemen om te reflecteren en een reset te maken. Het momentum is er. Veerkracht is in steeds meer bedrijven een prioriteit. Laten we niet de geschiedenis ingaan als een verloren generatie.