Zondag avond – 22u30. Morgen is het terug werkdag, dus je besluit tijdig naar bed te gaan om morgen goed uitgerust te zijn om de werkweek fit en monter te starten. Je kruipt in bed, leest nog even in een boek, doet het licht uit… maar de slaap komt niet. Je hersenen blijven wakker en je begint te denken: eerst aan het afgelopen weekend en daarna aan het werk. Ondertussen gaat de tijd vooruit, de klokketoren in het dorp slaat 12 maal… “Waarom kan ik nu niet slapen…? Ik heb morgen weer een drukke dag.”. Uiteindelijk val je dan toch rond 1u in slaap.
Maandag ochtend – 7u. Je wordt wakker van de wekker, opent je ogen en het voelt niet goed. Je bedenkt je dat je nog veel meer slaap nodig had… Even twijfel je nog of je wel zou gaan werken, maar dan lift je je met het beetje energie dat je in je lichaam detecteert uit bed. “Wat is dat toch met me?” bedenk je je op weg naar de badkamer.
Zijn voorgaande situaties jou niet vreemd? Slaap je niet altijd even goed? Grijp je soms naar medicatie om beter te slapen? Dan is het wellicht de moeite waard om wat meer informatie te krijgen over kwaliteitsvol slapen. Bijna de helft van de mensen zal ooit in zijn of haar leven wel eens geconfronteerd worden met een (voorbijgaande) periode van slapeloosheid. Slapeloosheid kan zich op velerlei manieren manifesteren: Sommige mensen ervaren moeilijkheden met inslapen, anderen kunnen wel inslapen maar worden veel vroeger wakker dan normaal en nog anderen hebben geen baat meer van hun nachtrust. In de literatuur spreken we respectievelijk van inslaapproblemen, doorslaapproblemen of een slechte slaapkwaliteit. Vermits we ongeveer één derde van ons leven slapen, hebben slaapproblemen wel wat impact op onze levenskwaliteit. Slapeloosheid wordt geassocieerd met vermoeidheid overdag wat dan op zijn beurt vaak leidt tot meer spanning overdag met als gevolg een versterking van bestaande slaapproblemen.
“Je moet 8 uur slapen om gezond te blijven” las je afgelopen weekend nog in een tijdschrift. Jammer genoeg stel je vast dat je niet elke nacht aan 8 uur kwaliteitsvolle slaap geraakt. Inventief als we zijn, gaan we dan op zoek naar oplossingen om beter te slapen of ons beter te voelen. Vroeger gaan slapen, in het weekend of op vrije dagen uitslapen (of gewoon langer in bed liggen) om te recupereren, dutjes doen overdag om slaap in te halen, melk met honing drinken, en vaak als laatste redmiddel slaapmedicatie nemen.
Nochtans bestaan er zeer goeie alternatieve interventies om beter te gaan slapen. Ten eerste is bij slaap de kwaliteit belangrijker dan de kwantiteit. Het is dus helemaal niet zo dat je 8 uur moet slapen. Immers, wat voor zin heeft het om elke nacht 8 uur in bed te liggen terwijl je er maar een zes en een half van slaapt? 85% van de tijd die je in bed ligt, breng je bij voorkeur slapend door. Te lang wakker liggen in bed kan ervoor zorgen dat je je bed en bij uitbreiding je slaapkamer associeert met slapeloosheid in plaats van met slaap. Daarnaast is het belangrijk om het uur van opstaan best zo stabiel mogelijk te houden. Veel mensen voelen zich na het weekend meer moe ondanks het feit dat ze in het weekend twee nachten hebben uitgeslapen. In feite kan je dit fenomeen vergelijken met een jetlag. Voor diegene die al naar de Verenigde Staten hebben gereisd: een jetlag heb je niet als je naar de VS reist – je dag wordt dan gewoon langer – maar heb je pas als je naar België terugkeert. Dit laatste omdat we dan tegen ons waaksysteem inwerken. Door in het weekend uit te slapen en maandag ochtend terug vroeger op te staan creëer je voor jezelf een fenomeen dat vergelijkbaar is met een jetlag. Tenslotte is het aan te raden om inzicht te hebben in het systeem dat instaat voor een kwaliteitsvolle slaap. Slaap is het resultaat van een ‘flip-flop’ systeem: een slaapsysteem en een waaksysteem. Om kwaliteitsvol te slapen is het belangrijk dat het slaapsysteem wordt geactiveerd en dat ons waaksysteem wordt onderdrukt. Slapeloosheid is in veel gevallen het gevolg van een niet optimaal slaapsysteem of een te actief waaksysteem.
Ongeacht of je al eens geconfronteerd bent met een (voorbijgaande) periode slapeloosheid zijn de principes van een kwaliteitsvolle slaap relevant voor eenieder. Heb je interesse om meer te weten te komen over kwaliteitsvol slapen of meen je dat voorgaande wel relevant kan zijn voor je collega’s, kijk dan eens op onze website van Better Minds At Work onder aanbod bij keynotes & workshops. Daar vind je de workshop Good morning, good day and good night terug. In deze workshop geeft Prof. dr. Erik Franck jou en je collega’s meer inzicht in kwaliteitsvolle slaap. We verdiepen ons in het slaapsysteem en waaksysteem en formuleren adviezen om ondanks externe omstandigheden je slaapkwaliteit te optimaliseren. Een zeer boeiende en interactieve workshop die je leven zal veranderen, met veel oefeningen en concrete tips om (nog) beter te slapen!
