Wat is hartcoherentie?
Hartcoherentie is de naam die gegeven wordt aan een coherent hartritmepatroon, dat wil zeggen een patroon dat samenhangt met andere ritmes in je lichaam. Een coherent hart heeft een hartritme dat gelijkmatig versnelt en vertraagt, in mooie wisselende golven. Hievoor gebruiken we een diepe rustige ademhaling. Bij het inademen versnelt je hartslag en bij het uitademen vertraagt hij. Wanneer deze in- en uitademing in een regelmatig tempo elkaar afwisselen, is je hart in coherentie en ervaar je rust en ontspanning.
Hoe werkt het?
Ons hart is voorzien van een eigen netwerk van zenuwcellen en beschikt ook over een eigen hormoonfabriekje. Met deze twee communiceert het continu met ons brein. Deze communicatie tussen hart en brein verloopt via het autonoom zenwustelsel. Dit is het deel van ons zenuwstelsel dat automatisch, dus onbewust, loopt, en instaat voor onze ademhaling, bloeddruk, spijsvertering, en hartslag.
Het zenuwstelsel bestaat uit twee subsystemen, die alle organen van het lichaam van zenuwen voorzien:
- Het sympatisch deel (fight, flight, freeze): zorgt voor een versnelling van het hartritme en maakt ons klaar voor de actie.
- Het parasysmpatisch deel (rest en digest): zorgt voor een vertraging van het hartritme en maakt ons klaar voor ontspanning.
Dit evenwicht tussen ‘gas’ en ‘rem’ is cruciaal om goed te functioneren. Ons hartritme “versnellen en vertragen” is een mooi bewijs van de wisselwerking tussen deze twee systemen.
Hart en brein in balans brengen
Je hebt vast al wel eens ondervonden hoe je hartslag bij stress de hoogte in kan gaan. Je hartslag wordt namelijk beïnvloed door wat je denkt, hoe jij je voelt, en je ademhaling. Zodra je hartslag stijgt, krijgt je brein een signaal dat er gevaar dreigt en worden stresshormonen aangemaakt.
De enige manier om invloed uit te oefenen op dit proces is via onze ademhaling. Bij het rustig in-en uitademen aan een bepaald ritme, wordt ons hartritme in een golvend patroon gestuurd van versnellen en vertragen en komen we in een zone van hartcoherentie. Door de bezenuwing van ons hart, dat dit golvend patroon kan waarnemen, krijgt ons emotioneel brein het signaal dat er geen reden is om het stressresponssysteem te activeren. Er komt rust in het lichaam en in het brein. Het diepe buikademhalen stimuleert immers de ‘zwerfzenuw’ (nervus vagus), die een hoofdrol speelt in ons parasympatisch (rest en digest) systeem en voor ontspanning zorgt.
Hartcoherentietraining als preventief middel tegen stress en burnout
Een hartcoherentietraining is zeer geschikt voor mensen met hartrimestoornissen, hyperventilatie, hoge bloeddruk, faalangst, concentratieproblemen, slaapstoornissen, enz. Ervaring leert dat het ook zeer goed werkt bij mensen met burn-out en stressklachten. Zowel particulieren als bedrijven, zetten deze training steeds meer in als één van de preventiemiddelen tegen stress en burn-out.
Een hartcoherentietraining bestaat uit vier sessies waarin je inzicht krijgt in de manier waarop jij op stress reageert, het hele stress-systeem beter leer begrijpen, en stap voor stap leert om bewust via je buik adem te halen en een goed ritme te vinden. Na elke sessie oefen je verder thuis zodat je ademhaling went aan jouw nieuwe ritme. Met bio-feedback apparatuur wordt jouw ideale ademhalingsritme bepaald, en zo nodig bijgestuurd.
Interesse in workshops hartcoherentie bij Better Minds at Work? Stel al je vragen of vraag meer info aan [email protected]
Nele Lenaers is arts van opleiding en schoolde zich om tot bedrijfsarts, een job waarin ze nog steeds actief is. Als stress- en burn-out coach integreert ze vaak hartcoherentietraining in haar aanpak.
